Hoe voorkom je de uitbuiting van arbeidsmigranten?

Stel, je komt als Pool werken in Nederland. Je bent de taal niet machtig en weet niet voor welke zaken je bij welke instantie moet aankloppen. Je bent dus in hoge mate afhankelijk van het uitzendbureau dat je heeft aangenomen. Zij regelen niet alleen je werk, maar ook je huisvesting, vervoer en soms zelfs je boodschappen. Dit maakt Oost-Europese werknemers een kwetsbare groep voor uitbuiting.

De PvdA vindt dat uitbuiting van werknemers niet te tolereren is. Ook de gemeente moet haar uiterste best doen om het risico te minimaliseren, en alert te zijn op de rechten van arbeidsmigranten, net zo goed als dat we dat zijn op de rechten van alle andere werknemers.

Het net vastgestelde beleid ´huisvesting arbeidsmigranten´ levert in onze ogen hier al met al een goede bijdrage aan. Midden-Drenthe is in onze provincie een pionier als het gaat om dit beleid. Ook in onze gemeente zijn steeds meer Oost-Europese werknemers actief. Dit zijn met name seizoensarbeiders in de agrarische sector. Dat er buitenlandse werknemers zijn, wil niet automatisch zeggen dat hier misstanden voorkomen, maar de PvdA maakt zich geen illusies: ook hier kunnen zich dergelijke toestanden voordoen.

Omdat de inschatting is dat het aantal Oost-Europese werknemers zal blijven stijgen, is het belangrijk de vinger aan de pols te houden. Een aantal aandachtspunten:

• Het Rijk is verantwoordelijk voor de controle op arbeidsomstandigheden via de arbeidsinspectie. De gemeente moet wel alert zijn op misstanden waar mogelijk gezamenlijk optreden met de arbeidsinspectie.
• De gemeente moet controleren of iedereen zich netjes inschrijft, zodat we zicht houden op aantallen, verblijfplaats en verblijfsduur.
• We vragen aandacht voor de effecten van groepen arbeidsmigranten op de leefbaarheid in de dorpen. Op dit moment is dat nog geen probleem, maar op het moment dat er ´enclaves´ ontstaan en dit grootschaliger vormen aanneemt wordt dat het natuurlijk wel. We moeten er samen voor zorgen dat iedereen zich thuis blijft voelen in zijn/haar buurt.

Het is helder dat werkgevers van arbeidsmigranten vinden dat mensen prima een aantal weken kunnen wonen op het eigen erf, maar ´wonen op je werk´ blijft met het oog op het risico van uitbuiting geen fijne gedachte. Dit soort oplossingen heeft dan ook niet onze voorkeur. Dat huisvesting op het bedrijf wel voor beperkte tijdsduur van max. 12 weken toegestaan is, vinden wij wel redelijk, gezien het tijdelijke karakter van het werk. Uit de nota blijkt dat hier maatwerk wordt geleverd en dat er oog is voor praktische oplossingen. Daar zijn wij voor. Bovendien: of een werknemer woont op het bedrijf, of in een huis 3 km verderop dat in eigendom is van diezelfde werkgever, maakt wat betreft het risico op uitbuiting geen verschil.

Het spreekt voor zich dat dit de werkgever niet ontslaat van goed werkgeverschap (en dan denk ik aan zaken als werknemers maken normale werkdagen, krijgen al hun uren betaald, en hoeven niet 24/7 beschikbaar te zijn voor werk). Ook bedrijven waar werknemers tijdelijk op het erf wonen, moeten voldoen aan de regels van de arbeidsinspectie, die trouwens ook het volste recht heeft om die bedrijven te bezoeken voor een controle.

Een aantal sleutels om de zaken voor arbeidsmigranten goed te regelen, liggen bij het rijk en de EU.

Rieja Raven